مقاله‌ای جدید از دکتر پیمان دوستی (عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب و موسس مرکز روانشناسی پذیرش و تعهد)، با همکاری دکتر نرگس حسینی‌نیا (مدرس دانشگاه آزاد واحد تهران غرب و مسول فنی مرکز) در شماره تابستان ۱۴۰۴ مجله روانشناسی تربیتی منتشر شد.
این پژوهش به بررسی یکی از وجوه کمتر پرداخت‌شده در اختلال شخصیت مرزی (BPD) می‌پردازد: احساس مزمن تنهایی—احساسی که حتی در میان جمع و در روابط بین‌فردی نیز گریبان‌گیر افراد مبتلا می‌شود.
در این مطالعه توصیفی-همبستگی، ۸۲ نفر از میان ۳۵۷ مراجعه‌کننده بر اساس تشخیص DSM-5-TR به عنوان دارای BPD شناسایی شدند. سپس رابطه احساس تنهایی با چهار عامل روان‌شناختی بررسی شد:
- احساس خصومت
- حساسیت به طرد
- رفتارهای تکانه‌ای
- حالات خلقی (افسرده، آرام، شادکام)
نتایج این تحقیق نشان داد که:
- احساس خصومت، حساسیت به طرد، خلق افسرده و خلق آرام به‌طور معناداری پیش‌بینی‌کننده احساس تنهایی بودند.
- در مقابل، خلق شادکام نقش محافظتی داشت و به کاهش احساس تنهایی منجر می‌شد.
- رفتارهای تکانه‌ای، علی‌رغم نقش مهم در مشکلات بین‌فردی، پیش‌بینی‌کننده معناداری برای احساس تنهایی نبودند.
این یافته‌ها تصویری دقیق‌تر از تنهایی در افراد دارای BPD ارائه می‌دهد؛ احساسی که بیش از آنکه به نبود ارتباطات اجتماعی مربوط باشد، ریشه در تجربه درونی طرد و ناپایداری هیجانی دارد.
پیام بالینی مهم: مداخلات درمانی برای افراد دارای BPD باید فراتر از افزایش تعداد روابط بین‌فردی باشند و به مدیریت هیجان، تقویت خلق مثبت و کاهش حساسیت به طرد بپردازند.
ارجاع مقاله:
دوستی، پ. و حسینی‌نیا، ن. (۱۴۰۴). احساس تنهایی افراد دارای اختلال شخصیت مرزی: پیش‌بینی بر اساس احساس خصومت، حساسیت به طرد، رفتارهای تکانه‌ای و حالات خلقی. مهارت‌های روانشناسی تربیتی، ۲(۱۶)، ۱۵–۲۴.