عاشق شدن آسان است. هرکسی می‌تواند عاشق شود. این کار مانند خوردن غذای موردعلاقه و یا تماشای لذت بخش فیلمی بی نظیراست که هیچ زحمتی ندارد؛ اما امروزه چالش واقعی ماندن در عشق است. چالشی که در طول سال‌ها با چیزهای بی‌معنی از جمله اولین افسانه پریان که در آن شاهزاده و شاهزاده خانم خوش و خرم زندگی می‌کردند تا فیلم‌های محبوب هالیوودی، کتاب‌ها و برنامه‌های تلویزیونی در مغزمان فرورفته است و عظیم تر شده است. همواره با افسانه‌های قدیمی مواجه می‌شویم و پیوسته آنها را میخوانیم. در اینجا چهار نمونه از بزرگ‌ترین افسانه‌ها را یادآور می‌شویم:
منبع: کتاب درمان پذیرش و تعهد با عشق، نوشته دکتر راس هریس، ترجمه دکتر پیمان دوستی و همکاران
سفارش کتاب درمان پذیرش و تعهد با عشق
افسانه 1: همسر ایده‌آل
آیا می‌دانید درجایی دیگر، به دور از اینجا، در دنیایی خیالی، همسری ایده‌آل برای شما وجود دارد؟ بله درست است. مرد یا زن رؤیاهای شما آن دور دست‌هاست. متأسفانه گم‌شده است، وقت می‌گذراند و در انتظار شماست که پیدایش کنید. بگردید تا شاید همسری که همیشه در ذهن داشته‌اید، کسی که خواسته‌هایتان را برآورده کند و با شما در اوج خوشبختی بی‌پایانی زندگی کند را پیدا کنید.
بله درست است، این موضوع همان‌قدر واقعی است، که افسانه بابانوئل واقعی است.
حقیقت این است که چیزی به‌عنوان همسر ایده آل وجود ندارد، همان‌گونه که چیزی به‌عنوان زن و شوهر کامل وجود ندارد(طنزی قدیمی می‌گوید: تنها دو نوع زوج وجود دارد، زوج‌هایی که رابطه‌ای فوق‌العاده دارند و زوج‌هایی که شما خیلی خوب آنها را می‌شناسید). ولی چقدر سخت است که از شر این تفکرات خلاص شد؟ چقدر سخت است که دیگر همسرتان را با دیگران مقایسه نکنید؟ که دیگر در مورد همسر ایده آلی که می‌توانستید داشته باشید، یا اگر صبر میکردید میداشتید یا باید میداشتید، و یا در مورد همسری که داشته‌اید اما به هر دلیلی رابطه شما دوام نیاورد، خیال‌پردازی نکنید. چقدر سخت است که دیگر دست روی نقاط ضعف، معایب و کاستی‌های همسرتان نگذارید و یا اینکه دیگر به این فکر نکنید که خیلی بهتر می‌شد اگر همسرتان تغییر می‌کرد؟
پاسخ: در حقیقت برای اغلب انسان‌ها کاری بسیار دشوار است؛ اما مجبور نیستید دست روی دست بگذارید و به همین شکل بمانید. اگر بخواهید، تغییر امکان‌پذیر است. اجازه دهید فقط یک‌لحظه به بلایی که به خاطر این طرز فکر به سرتان می آید نگاهی بیاندازیم. تا چه میزان سرخوردگی، خشم و ناامیدی برای شما ایجاد می‌کند؟ البته، من از اینکه همسرتان، همیشه بدون در نظر گرفتن شما به انجام کارهای مورد علاقهاش بپردازد، دفاع نمی‌کنم. این رفتار به یک رابطۀ سالم و پویا منجر نمی‌شود. فکر می‌کنم باید صادقانه نگاهی به باورهای درونی خود بیاندازید. در مورد اینکه همسرتان چگونه باید رفتار کند و رفتار شما چگونه باید باشد، به همۀ قضاوت‌های منفی خود در مورد همسرتان و رابطه‌تان فکر کنید و ببینید زمانی که این افکار درگیرتان می‌کند چگونه شما را تحت تأثیر قرار می‌دهند. آیا آنها به رابطۀ شما کمک می‌کنند، یا به آن آسیب می‌رسانند؟
سفارش کتاب درمان پذیرش و تعهد با عشق
افسانه 2: تو، من را کامل می‌کنی.
وقتی پای فیلم به میان بیاید، من خورۀ کمدی‌های رمانتیک هستم. “چهار عروسی و یک تشییع‌جنازه“، خاطرات بریجت جونز در زمانی است که هری، سالی را ملاقات می‌کند. واقعاً عاشق این فیلمها هستم. یکی از بازیگران موردعلاقۀ من، جری مگوایر است که در پایان فیلم حرف قشنگی به محبوب خود می‌زند تا ثابت کند چقدر او را دوست دارد. “تو من را کامل می‌کنی”، با دیدن این سکانس فیلم، از خنده روده‌بُر شدم!
باید بگویم، این تفکر خوبی برای تحت تأثیر قرار گرفتن نیست. اگر شما نیز، با این اسطوره همعقیده هستید و طوری رفتار می‌کنید که بدون همسرتان کامل نیستید، برای خودتان انواع و اقسام مشکلات را به جان خریدهاید. این نگرش، شما را نیازمند و وابسته کرده، از تنهایی خواهید ترسید و شما را از ایجاد رابطه‌ای سالم و پویا دور خواهد کرد. خوشبختانه با خواندن این کتاب درمی‌یابید که در حال حاضر، صرف‌نظر از اینکه اصلاً با کسی هستید یا نه فردی کامل هستید. حداقل اگر ذهن‌تان شبیه بیشتر افراد این سیاره باشد، پذیرای این تفکر نیست. ذهن به‌طور طبیعی از ما انتقاد می‌کند و به نظر می‌رسد این ذهن ماست که به ما می‌گوید ناقص هستیم؛ اما برخلاف آنچه ذهن‌تان تصور می‌کند، همچنان که این کتاب را می‌خوانید، حس کامل بودن را درون خود تجربه می‌کنید و می‌بینید که از هر شخص دیگری کاملاً مستقل هستید. این امر اجازه می‌دهد در رابطه با خودتان صادق باشید و خود را صادقانه به دیگران نشان دهید، آنچه را که نیاز دارید درخواست کنید و برای خودتان تلاش کنید و در نهایت بهخاطر ترس از اینکه شما را رد یا ترک کنند، عقب نکشید.
افسانه 3: عشق باید آسان باشد.
عشق باید آسان باشد. بیایید از نزدیک به این موضوع نگاه کنیم. تصور کنید مدتی طولانی از عمرتان را با فردی سپری می‌کنید که خصوصیات زیر را دارد:
(1)افکار و احساسات متفاوت؛ (2) علایق متفاوت؛ (3) اختلاف انتظارات از کارهای خانه، رابطه زناشویی، پول، دین، تربیت فرزندان، تعطیلات، تعادل در زندگی کاری و وقت‌شناسی، روش‌های مختلف برای برقراری ارتباط، مذاکره و ابراز وجود؛ (4) واکنش‌های متفاوت نسبت به چیزهایی که از آنها لذت می‌برید، می‌ترسید و یا نفرت دارید، نشان می‌دهد؛ (5) تمایلات متفاوت به غذا، رابطۀ زناشویی، ورزش، بازی و کار دارد؛ (6) معیارهای متفاوتی از پاکیزگی و نظم دارد؛ (7) دوستان و بستگانی که نمی‌توانید با آنها کنار بیایید؛ (8) و در طول زندگی، عادات و خصلت‌هایی که شما را آزار می‌دهند… آیا آسان است؟
آیا این خصوصیات شما را متقاعد می‌کند؟
البته، ذهن دوست دارد بگوید که اگر همسرمان سازگارتر بود، اگر خیلی با ما تفاوت نداشت، پس حتماً روابط ما می‌توانست خیلی بهتر باشد. نکتۀ خوبی است، اما حالا بازمی‌گردیم به افسانه 1: شریک ایده آل. واقعیت این است که همیشه تفاوت‌هایی بین شما و همسرتان در بعضی یا همۀ مواردی که اشاره شد و یا حتی فراتر از اینها وجود دارد. به همین دلیل روابط خیلی هم آساننیستند و نیاز به ارتباطات، مذاکره، مصالحه و پذیرش بسیاری از تفاوت‌ها دارند. همچنین نیازمند آن است که روی پای خودتان بایستید و درخواست و احساسات خود را صادقانه مطرح کنید(در برخی شرایط سلامتی و رفاه شما مهم و حیاتی است، در آن زمان بدون هیچ تردیدی، سازش را کنار بگذارید). این یک چالش تمام عیار است؛ اما تا زمانی که از همسرتان انتظار دارید مثل شما فکر، احساس و عمل کند، برای خودتان ناامیدی و سرخوردگی را انتخاب کرده‌اید.
سفارش کتاب درمان پذیرش و تعهد با عشق
نمی‌توان انکار کرد که برخی از زوج‌ها بیش از دیگران علایق مشترک دارند. برخی از زوج‌ها به‌طور طبیعی خوش‌بین، آرام و راحت هستند. برخی از زوج‌ها مهارت‌های ارتباطی فوق العادهای دارند. برخی از زوج‌ها دارای علایق بسیار مشابهی هستند. اجازه دهید این رابطه را در نظر بگیریم. اگر شما هر دو عاشق صخره نوردی هستید، خیلی راحت‌تر می‌توانید برای برنامه تعطیلات به توافق برسید تا اینکه یکی از شما دوست داشته باشد در ساحل آفتاب بگیرد و دیگری از آن متنفر باشد؛ اما مهم نیست که چقدر علایق مشترک دارید، همیشه تفاوت‌هایی وجود دارد که شما را به چالش می‌کشد. خوشبختانه درمان پذیرش و تعهد، همانطور که از اسمش پیداست بیشتر روی پذیرفتن‌ها تمرکز می‌کند و هر وقت یاد بگیرید که چطور تفاوت‌های همسرتان را قبول کنید، خواهید دید که سرخوردگی، خشم و عصبانیت شما خودبه‌خود حل می‌شود و به این ترتیب شما می‌توانید از یک رابطۀ سالم لذت ببرید.در اینجا، یک یادآوری کوچک لازم است: “پذیرش”، تنها کلمۀ مهم درمان پذیرش و تعهد نیست؛ کلمۀ “تعهد” نیز وجود دارد. کتاب حاضر نه تنها در مورد پذیرش، بلکه در مورد اقدامات متعهدانه نیز بحث می‌کند که به بهبود روابط شما کمک می‌کند.
افسانه 4: عشق ابدی
آیا عشق ابدی واقعاً وجود دارد؟ این سؤالی مشکل است. معمولاً زمانی که مردم در مورد عشق صحبت می‌کنند، بیشتر در مورد یک حالت احساسی که ترکیبی فوق‌العاده از افکار، احساسات و هیجانات است صحبت می‌کنند. مشکلی که در این تعریف از عشق وجود دارد این است که احساسات خیلی دوام ندارند، درست مثل ابر بالای سرمان که دائما در حال تغییراست. کوچک شده، بزرگ شده، پراکنده شده و دوباره این چرخه تکرار می‌شود؛ بنابراین تا زمانی که عشق را به‌عنوان یک احساس تعریف می‌کنیم، هرگز نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم پایدار بماند.
البته در روزهای اول یک رابطه، احساسات عاشقانه شدیدتر و طولانی‌تر هستند و نسبت به‌روزهای دیگر سریع‌تر بازمی‌گردند. این چیزی است که ما معمولاً به آن “مرحله ماه‌عسل” رابطه می‌گوییم که در این هنگام داستان عاشقانۀ رومئو و ژولیت -مست عشق از دل‌وجان- را کاملا احساس می‌کنیم؛ اما این زمان خیلی طول نمی‌کشد- در بیشتر روابط، به‌طور متوسط شش تا هجده ماه- و به‌ندرت بیش از سه سال است. هنگامی‌که این حس به پایان رسید، به‌طورکلی احساس خلأ می‌کنیم. بعد از همۀ اینها، حس خوبی پیدا می‌کنیم! خیلی خوب است، درواقع، هنگامی‌که مرحله ماه‌عسل به پایان می‌رسد، بسیاری از مردم از همسرشان جدا می‌شوند و استدلالشان این است: “درست است، من دیگر عاشق نیستم، بنابراین واضح است که همسر مناسبی برای من نیست. من دیگر در این رابطه نمی‌مانم”.
سفارش کتاب درمان پذیرش و تعهد با عشق
افسوس، آنچه که تنها اندکی از افراد آن را دریافته اند این است که یک رابطه امن، عاشقانه و معنادار درست زمانی آغاز می‌شود که رابطه از مرحلۀ ماه عسل فراتر رود(واقعیتی دیگر که ترانه‌سرایان، شاعران و آوازه خوان‌ها به آن بی‌اعتنا هستند). مرحله ماه عسل مثل این می‌ماند که مادهای مخدر را استعمال کرده‌اید و ازخود بی‌خود شده‌اید. حالا این مواد دارند با احساسات شما بازی می‌کنند. هنگامی‌که از خود بی‌خود شده‌اید، همسرتان فوق‌العاده به نظر می‌رسد؛ اما واقعیت را نمی‌بینید، شما صرفاً تصوراتی دارید که ناشی از مصرف مواد مخدر است. تنها زمانی که آثار آن از سرتان پرید همسرتان را همانطور که هست می‌بینید. ناگهان متوجه می‌شوید که زره درخشان شوالیه، از نقاطی زنگ‌زده پوشیده شده است و این اسب سفید درواقع الاغی خاکستری رنگ است و یا لباس ابریشم خالص دوشیزه تنها نایلونی ارزان قیمت است و گیسوان بلند طلایی‌اش یک کلاه‌گیس است. طبیعتا شاید کمی به شما شوک وارد شود؛ اما درست همینجا فرصتی برای ایجاد یک رابطۀ صمیمی و واقعی بین دو نفر که یکدیگر را همان‌گونه که هستند میببینند، نهفته است. هرچه این رابطه عمیق‌تر می‌شود احساسات تازه‌تری از عشق نصیبشان می‌گردد، شاید نه آن‌قدر شدید که ازخودبی‌خود شوند، اما بی‌نهایت پربار و رضایت‌بخش است.
سفارش کتاب درمان پذیرش و تعهد با عشق
بعد از همه‌ی اینها، می‌خواهم پیشنهاد مفیدتری درباره عشق بدهم. به‌جای اینکه عشق را یک احساس بدانید، به عشق به‌عنوان یک عمل نگاه کنید. احساس عشق با هوا و هوس می‌آید و می‌رود. شما نمی‌توانید آن را کنترل کنید؛ اما عمل عشق این است که می‌توانید صرف‌نظر از اینکه چه احساسی دارید توسط آن کاری انجام دهید. به عنوان مثال، گاهی اوقات که من و همسرم دعوا می‌کنیم و بر سر هم داد و فریاد می‌کشیم، صدایمان بلند و بلندتر می‌شود و درنهایت هم جنگ به این شکل تمام می‌شود که هرکدام به اتاقی می‌رویم. این کار هیچ کمکی نمی‌کند و مفید نیست، ما را به هم نزدیک‌تر نمی‌کند و مشکل را هم حل نمی‌کند؛ فقط زمان را از دست می‌دهیم و رابطه‌مان را خراب می‌کند. ما به مرور زمان و به سختی یاد گرفته‌ایم که زودتر می‌توانیم آشتی‌کنیم و این برای هردوی ما بهتر است. گاهی اوقات همسرم سعی می‌کند همه‌چیز را حل‌وفصل کند و در مواقع دیگر من این کار را می‌کنم؛ اما یکی از ما باید قبل از اینکه دیر شود کاری انجام دهد. این امر آسان نیست. برای انجام این کار، باید فضایی برای خشم خود درست کنید و از آن استفاده کنید. باید تمامی این قبیل افکار که شما درست می‌گویید و همسرتان اشتباه می‌گوید را از خود دور کنید. می‌بایست مجدداً با ارزش‌هایتان ارتباط برقرار کنید: به یاد داشته باشید که چه طور همسری می‌خواهید باشید و چگونه رابطه‌ای می‌خواهید بسازید. سپس می‌بایست عمل کنید.
